اسپیسر پلاستیکی چیست؟
اسپیسر به معنای فاصله‌گذار و ایجاد فاصله در پروژه‌های ساختمانی است. این ابزار در اشکال و اندازه‌های مختلف طراحی و تولید می‌شود تا متناسب با نیازهای خاص هر پروژه باشد. کاربرد اصلی اسپیسر در بتن، ایجاد پوشش مناسب برای میلگردها در دال‌ها و دیوارها است. همچنین، در پروژه‌های بزرگ‌تری مانند سدسازی و تونل‌سازی نیز از اسپیسر بتن استفاده می‌شود، جایی که قالب‌های فلزی و جک‌های سقفی نیز نقش مهمی دارند. استفاده از اسپیسر بتن تأثیر زیادی بر کیفیت نهایی سازه و سرعت اجرای پروژه دارد.
اسپیسرهای پلاستیکی به عنوان یکی از رایج‌ترین و ارزان‌ترین فاصله‌گذارها در ساخت و ساز شناخته می‌شوند. این اسپیسرها اگرچه به نسبت انواع بتنی و فلزی از مقاومت کمتری برخوردار هستند، اما به دلیل مزایای خاص خود همچنان به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چرا از اسپیسر بتن استفاده کنیم؟
وظیفه اصلی اسپیسرها حفظ فاصله میان میلگردها است. با گذشت زمان، میلگردهایی که در کنار هم قرار دارند یا با یکدیگر تماس دارند، ممکن است در اثر تماس با مواد شیمیایی و شرایط محیطی مانند رطوبت و هوا دچار خوردگی شوند. این مشکل به ویژه در مواجهه با موادی مانند سولفات‌ها بیشتر می‌شود. استفاده از اسپیسر مناسب می‌تواند از بروز این مشکلات جلوگیری کند و به حفظ کیفیت سازه کمک کند.
علاوه بر این، استفاده از اسپیسر بتن در هنگام بتن‌ریزی، به ویژه در بتن مسلح، باعث می‌شود که شبکه میلگرد در جای خود ثابت بماند و حرکت نکند. این ویژگی برای کارفرمایان و مهندسان بسیار حائز اهمیت است، زیرا به افزایش کیفیت سازه کمک می‌کند.
انواع اسپیسرها بر اساس جنس
اسپیسر پلاستیکی
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که اسپیسرهای پلاستیکی محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند، قیمت مناسب و مقرون به صرفه بودن آن‌هاست. این اسپیسرها با هزینه تولید پایین‌تری نسبت به سایر انواع فاصله‌گذارها مانند بتنی و فلزی تولید می‌شوند که به کارفرمایان و پیمانکاران اجازه می‌دهد در هزینه‌های پروژه خود صرفه‌جویی کنند. علاوه بر این، به دلیل اینکه پلاستیک به راحتی قابل شکل‌دهی است، اسپیسرهای پلاستیکی در انواع مختلفی از اشکال تولید می‌شوند که متناسب با نیازهای مختلف ساختمانی استفاده می‌شوند.
از دیگر مزایای قابل توجه اسپیسرهای پلاستیکی می‌توان به وزن سبک و سهولت در نصب آن‌ها اشاره کرد. به دلیل وزن کم، این اسپیسرها به راحتی جابجا شده و بدون نیاز به ابزارهای خاص به سرعت در محل مورد نظر نصب می‌شوند، که این موضوع فرآیند کار را سرعت می‌بخشد.
با این حال، این نوع اسپیسرها نیز معایب خاص خود را دارند. از جمله مقاومت پایین‌تر در برابر حرارت و تغییرات دما که باعث انبساط و انقباض بیشتر آن‌ها نسبت به بتن می‌شود. این تغییرات پیوسته در دما می‌تواند منجر به ایجاد شکاف‌های ریزی در بتن شود و به مرور زمان دسترسی مواد فرساینده به میلگردها را آسان‌تر کند. علاوه بر این، پلاستیک به عنوان جزءی بیگانه در سازه شناخته می‌شود که همین مسئله یکی از ضعف‌های اساسی آن محسوب می‌شود.
در نهایت، انتخاب اسپیسر پلاستیکی برای یک پروژه بستگی به نوع نیاز و بودجه‌ی موجود دارد. اگرچه معایبی مانند مقاومت کمتر نسبت به انواع بتنی و فلزی دارد، اما قیمت مناسب، وزن سبک، و سهولت نصب از جمله عواملی هستند که آن را به یک گزینه پرکاربرد تبدیل کرده‌اند.
اسپیسر بتنی
اسپیسرهای بتنی به دلیل مقاومت و دوام بالای خود، انتخابی محبوب در پروژه‌های ساختمانی هستند. یکی از بزرگترین مزایای این نوع اسپیسرها این است که به دلیل سازگاری بسیار خوبی که با بتن و میلگرد دارند، از بسیاری از مشکلات ناشی از استفاده از اسپیسرهای پلاستیکی جلوگیری می‌کنند. به دلیل اینکه اسپیسر بتنی از همان موادی ساخته شده که در سازه‌های بتنی استفاده می‌شود، این همسانی مواد باعث بهبود آب‌بندی و مقاومت کلی سازه می‌شود.
از دیگر ویژگی‌های مهم اسپیسر بتنی، مقاومت بالای آن در برابر حرارت است. این ویژگی به این معناست که اسپیسرهای بتنی تحت تأثیر تغییرات دمایی قرار نمی‌گیرند و شکل یا عملکرد خود را از دست نمی‌دهند. این موضوع به خصوص در مناطقی با نوسانات دمایی بالا اهمیت زیادی دارد.
هرچند که قیمت اسپیسر بتنی نسبت به نوع پلاستیکی بالاتر است، اما در عوض دوام و کارایی بیشتری دارند. مقاومت بالای این اسپیسرها در برابر عوامل مخرب و فرساینده باعث می‌شود که میلگردها و بتن کمتر در معرض تماس با این مواد قرار گیرند و طول عمر سازه افزایش یابد. به همین دلیل، بسیاری از مهندسان و سازندگان برای پروژه‌های حساس و با طول عمر بالا از این نوع اسپیسر استفاده می‌کنند.
اسپیسر فلزی
در اسپیسرهای فلزی معمولاً از میلگردها استفاده می‌شود و این ویژگی باعث می‌شود که آن‌ها از نظر استحکام و سازگاری در شرایط مختلف مقاومت بیشتری داشته باشند. نکته جالب اینجاست که می‌توان این اسپیسرها را به هر شکل و اندازه‌ای درآورد و با تغییر شکل آن‌ها، طراحی‌شان را به گونه‌ای انجام داد که میلگردها به راحتی و با ثبات روی آن قرار بگیرند.
یکی از نکات منفی این نوع اسپیسرها، وزن بالای آن‌ها است که ممکن است حمل و نقل و استفاده از آن‌ها را سخت‌تر کند. علاوه بر این، به دلیل فرآیند تولید پیچیده‌تر و نیاز به زمان و نیروی بیشتر برای ساخت و نصب، هزینه نهایی پروژه را افزایش می‌دهند. همین موضوع باعث می‌شود که این نوع اسپیسرها برای برخی از کارفرماها انتخاب چندان مناسبی نباشند.
مقایسه اسپیسر پلاستیکی و اسپیسر بتنی
مزایای اسپیسر پلاستیکی
اسپیسرهای پلاستیکی به عنوان محبوب‌ترین نوع اسپیسر در ایران شناخته می‌شوند. قیمت مناسب و به صرفه بودن این نوع اسپیسرها، یکی از دلایل اصلی محبوبیت آن‌هاست. به همین دلیل، تولید این اسپیسرها در کارخانه‌ها بیشتر از نوع بتنی است. همچنین، نصب آسان و سریع اسپیسرهای پلاستیکی، باعث می‌شود که کارگران به راحتی بتوانند آن‌ها را در پروژه‌های خود استفاده کنند.
مزایای اسپیسر بتنی
اسپیسرهای بتنی به دلیل ویژگی‌های خاص خود، گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های ساختمانی هستند. یکی از بزرگترین مزایای این نوع اسپیسرها این است که با تغییر دما ذوب نمی‌شوند و به همین دلیل، هیچ مشکلی در سازه ایجاد نمی‌شود. همچنین، ضریب انبساط و انقباض یکسان با بتن دارند که باعث می‌شود هیچ درز باریکی بین اسپیسر و بتن وجود نداشته باشد. همخوانی کامل و همجنس بودن با بتن ، کیفیت سازه را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد.
معایب اسپیسر پلاستیکی
یکی از مشکلات اصلی این است که پلاستیک دارای ضریب انبساط و انقباض بالایی نسبت به بتن است. به طور خاص، ضریب انبساط پلاستیک می‌تواند 10 تا 15 برابر بیشتر از بتن مسلح باشد. این موضوع می‌تواند در صورت تغییر دما در حین پروژه، به خرابی شبکه میلگردها منجر شود. همچنین، دمای بالا ممکن است باعث ذوب شدن (شل شدن) اسپیسر پلاستیکی گردد. علاوه بر این، پس از عملیات بتن‌ریزی، یک درز کوچک بین بتن و پلاستیک ایجاد می‌شود که می‌تواند مشکلاتی را به وجود آورد.
معایب اسپیسر بتنی
این نوع اسپیسرها وزن بیشتری نسبت به اسپیسرهای پلاستیکی داشته باشند که می‌تواند در حمل و نقل و نصب آن‌ها تأثیرگذار باشد. همچنین، هزینه تولید و خرید آن‌ها ممکن است بیشتر از نوع پلاستیکی باشد.
کاربرد اسپیسر پلاستیکی
اسپیسر پلاستیکی یکی از ابزارهای کاربردی و ضروری در ساخت‌وساز و صنایع مختلف است که به‌ویژه در بتن‌ریزی و نصب کاشی و سرامیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزار کوچک و اما بسیار مؤثر، به حفظ فاصله مناسب بین قطعات کمک می‌کند و از جابجایی آن‌ها در حین عملیات نصب جلوگیری می‌کند. استفاده از اسپیسر پلاستیکی باعث می‌شود تا توزیع وزن به‌طور یکنواخت‌تری انجام شود و از ترک‌خوردگی و یا ناپایداری سازه جلوگیری شود. همچنین، این اسپیسرها در اندازه‌ها و اشکال مختلفی تولید می‌شوند که امکان استفاده در پروژه‌های متنوع را فراهم می‌کنند. با توجه به قیمت مناسب و سهولت استفاده، بسیاری از پیمانکاران و مهندسان به‌طور گسترده از این ابزار استفاده می‌کنند تا کیفیت و دقت کار خود را افزایش دهند. اگر شما هم در حال برنامه‌ریزی برای یک پروژه ساخت‌وساز یا نوسازی هستید، فراموش نکنید که اسپیسر پلاستیکی می‌تواند یکی از بهترین دوستان شما در این مسیر باشد و به شما کمک کند تا نتیجه‌ای حرفه‌ای و بی‌نقص به‌دست آورید. پس با خیال راحت به استفاده از این ابزار ساده اما کارآمد بپردازید.
خوبی های اسپیسر پلاستیکی ؟
وزن کم و سهولت در حمل و نقل
اسپیسرهای پلاستیکی به دلیل وزن کم و سهولت در حمل و نقل، انتخابی ایده‌آل برای پروژه‌های ساختمانی و صنعتی هستند. وزن کم این اسپیسرها باعث می‌شود که حمل و نقل آن‌ها به راحتی و با هزینه کمتر انجام شود، که این امر به ویژه در پروژه‌های بزرگ که نیاز به تعداد زیادی اسپیسر دارند، بسیار حائز اهمیت است. علاوه بر این، سهولت در حمل و نقل به معنای کاهش زمان و نیروی انسانی مورد نیاز برای جابجایی و نصب آن‌هاست، که می‌تواند به بهبود کارایی و کاهش هزینه‌های کلی پروژه کمک کند. این ویژگی‌ها، همراه با مقاومت بالا و دوام طولانی مدت اسپیسرهای پلاستیکی، آن‌ها را به گزینه‌ای محبوب در میان مهندسان و پیمانکاران تبدیل کرده است. در نهایت، استفاده از اسپیسرهای پلاستیکی نه تنها به بهبود کیفیت و دقت در اجرای پروژه‌ها کمک می‌کند، بلکه به دلیل کاهش مصرف مواد و انرژی، به حفظ محیط زیست نیز یاری می‌رساند.
مقاومت در برابر خوردگی و شرایط محیطی مختلف
اسپیسرهای پلاستیکی به دلیل مقاومت قابل قبول در برابر خوردگی و توانایی تحمل شرایط محیطی متوسط، انتخابی مناسب و کارآمد برای انواع پروژه‌های ساختمانی و صنعتی در مناطق با دمای معمولی و سرد هستند.
قیمت مقرون به صرفه
قیمت اسپیسر پلاستیکی یکی از بزرگترین مزایای آن است. قیمت مقرون به صرفه آن‌هاست که باعث می‌شود در پروژه‌های بزرگ و کوچک به راحتی قابل استفاده باشند. این محصولات نه تنها هزینه‌های اولیه را کاهش می‌دهند، بلکه به دلیل دوام و طول عمر بالا، نیاز به تعویض و نگهداری مکرر را نیز کم می‌کنند. همچنین، استفاده از اسپیسرهای پلاستیکی به کاهش وزن کلی سازه کمک می‌کند که می‌تواند در کاهش هزینه‌های حمل و نقل و نصب نیز مؤثر باشد.
بدی های اسپیسر پلاستیکی ؟
یکی از محدودیت‌های اصلی این اسپیسرها، حساسیت به دماهای بسیار بالا است. در محیط‌هایی که دمای شدید وجود دارد، اسپیسرهای پلاستیکی ممکن است تغییر شکل دهند یا استحکام خود را از دست بدهند. همچنین، در مقایسه با اسپیسرهای فلزی، مقاومت کمتری در برابر فشارهای مکانیکی بالا دارند، که می‌تواند در پروژه‌های سنگین و با بار زیاد یک چالش باشد. علاوه بر این ممکن است با گذشت زمان، ترد و شکننده شوند. از نظر زیست محیطی نیز، بازیافت پلاستیک‌ها به نسبت فلزات پیچیده‌تر است و می‌تواند اثرات منفی بر محیط زیست داشته باشد.
انواع فاصله نگه دار (اسپیسر ها) بر اساس کاربرد
علاوه بر جنس، اسپیسرها را بر اساس مکان قرارگیری آن دسته بندی می کنیم:
1- اسپیسرهای کفی یا افقی
ماکس فیکس: این اسپیسر برای ایجاد پوشش بتنی در سازه‌های با وزن متوسط و نیمه‌سنگین و شبکه‌های میلگردی با قطر ۸ تا ۲۲ میلی‌متر توصیه می‌شود.
مینی فیکس: اسپیسر مینی فیکس در شبکه‌های میلگردی حرارتی و سبک مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان قطعه‌ای ارزان و پرمصرف شناخته می‌شود. این اسپیسر برای فاصله‌گذاری شبکه‌های میلگردی با قطر ۶ تا ۱۴ میلی‌متر مناسب است.
هارد فیکس یا اسپیسر هارد: این نوع اسپیسر برای استفاده از میلگردهای سنگین و جلوگیری از زنگ‌زدگی و خوردگی آن‌ها در فونداسیون و موارد دیگر به کار می‌رود. همچنین برای فاصله‌گذاری میلگرد با حداقل قطر ۱۴ میلی‌متر توصیه می‌شود.
یوفیکس: مناسب برای سازه‌هایی با وزن متوسط مانند کف‌های نیمه‌سنگین، پوترها و تیرها است. توان باربری نقطه‌ای این اسپیسر ۲۰۰ کیلوگرم می‌باشد.
دابل فیکس: در سقف‌های دال بتنی یا کف‌های بتنی با ضخامت نسبتاً بالا که برای مسلح‌سازی آن‌ها دو ردیف میلگرد طراحی شده، استفاده می‌شود.
ساید فیکس: این فاصله‌نگه‌دار برای سازه‌هایی با توان باربری نقطه‌ای ۲۰۰ کیلوگرم طراحی شده است و برای میلگردهایی با قطر ۱۲ تا ۲۵ میلی‌متر مناسب است.
فلت بار: برای استفاده بر روی سطوح نرم و فرو رونده مانند بلوک‌های پلی‌استایرن طراحی شده است. محل تقاطع میلگردها، محل قرارگیری اسپیسر فلت بار می‌باشد و قطر میلگرد آن ۸ تا ۱۶ میلی‌متر است.
فلت فیکس: در سازه‌های سبک مانند سقف‌های نرم و فرو رونده و در سطوح افقی با شبکه میلگردی با قطر ۶ تا ۱۴ میلی‌متر استفاده می‌شود. نباید در سایر سطوح سبک استفاده شود، زیرا صفحه تخت زیرین ممکن است سازه را دچار ضعف مقطعی کند.
2- اسپیسرهای دیواری یا عمودی
برای ایجاد پوشش بتنی استاندارد و جلوگیری از زنگ‌زدگی میلگردها در سطوح عمودی مانند دیوارها و ستون‌ها، استفاده از اسپیسرهای مناسب بسیار اهمیت دارد. در بسیاری از موارد، عدم رعایت پوشش بتنی مناسب باعث می‌شود میلگردها به سطح نزدیک شده و در معرض عوامل محیطی مخرب قرار گیرند که این امر می‌تواند به خوردگی و تخریب بتن منجر شود. برای جلوگیری از این مشکلات، می‌توانید از انواع اسپیسرهای زیر استفاده کنید:
ویل فیکس: این نوع اسپیسر برای سطوح عمودی مانند دیوارها و ستون‌ها طراحی شده و در بتن‌های درجا یا پیش‌ساخته به کار می‌رود.
کیج فیکس: مناسب برای سطوح عمودی که با قالب‌های سنگین و رونده اجرا می‌شوند و همچنین برای قفسه شمع‌های حفاری طراحی شده است.
ویل سان یا اسپیسر خورشیدی: برای سطوح عمودی با وزن متوسط و بتن‌ریزی با قالب‌های رونده و بالا رونده استفاده می‌شود. این اسپیسرها با کمان‌های منظم و مقاوم طراحی شده‌اند که احتمال شکستن در تماس با قالب را کاهش می‌دهد.